ΠΑΝΑΓΙΑ ΑΘΗΝΙΩΤΙΣΣΑ
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
|
Παναγία η Αθηνιώτισσα αποκαλείτο ο χριστιανικός ναός του Παρθενώνα. Δυστυχώς ο σημερινός επισκέπτης δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσει σχεδόν κανένα στοιχείο της εκκλησίας αυτής, κυρίως λόγω των εργασιών αποκαταστάσεως του αρχαίου μνημείου στην αρχική του μορφή, που έλαβαν χώρα μεταεπαναστατικά.
|
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Μετά τον πλήρη εκχριστιανισμό της πόλεως των Αθηνών, 5ο με 6ο αιώνα μ.Χ., οι κάτοικοί μετέτρεψαν το κάλλος και το καμάρι της πόλεώς τους σε εκκλησία. Ο αρχαίος ναός της Αθηνάς, μετατράπηκε στο βυζαντινό ναό της Αειπαρθένου Θεοτόκου Μαρίας, στο πασίγνωστο ναό της Παναγιάς της Αθηνιώτισσας.
Οι βυζαντινοί κατά τις εργασίες μετατροπής από σεβασμό στο μνημείο, περιορίστηκαν στις ελάχιστες δυνατές επεμβάσεις, παρά τις κακοήθεις θεωρίες, που κατά καιρούς διακινήθηκαν. Άξιο προσοχής τυγχάνει το γεγονός, ότι άφησαν εντελώς ανέπαφες τις γλυπτές ειδωλολατρικές παραστάσεις των αετωμάτων και των περισσοτέρων μερών του αρχαίου Ναού, ώστε να αισθάνονται τη σύνδεση με το ένδοξο παρελθόν τους.
Η Παναγία η Αθηνιώτισσα τη μεσοβυζαντινή εποχή, μετετράπη σε ένα πασίγνωστο οικουμενικό προσκύνημα, με ένα πέπλο μυστηρίου να καλύπτει το εσωτερικό του. Υπάρχουν αναφορές για ένα υπερκόσμιο Φως που ανέβλυζε, αλλά και για την φιλοξενία της θαυματουργικής εικόνας της Παναγίας της Σουμελά στο εσωτερικό του ναού. Δείτε σχετική ενότητα για το προσκύνημα εδώ.
Κατά την λατινοκρατία ο Παρθενώνας, μετετράπη σε καθολικό ναό προς τιμήν της Santa Maria, ενώ κατά Τουρκοκρατία υπήρξε ο μοναδικός χριστιανικός ναός της Αθήνας που μετετράπη σε τζαμί.
Παρά τις πάμπολλες καταστροφές, που γνώρισε η πόλη από το 86 π.Χ. έως την απελευθέρωση, δεν πρέπει να λησμονούμε, ότι η φροντίδα και η αγάπη των βυζαντινών ήταν αυτή που έκανε δυνατή την διατήρηση του μνημείου έως τις ημέρες μας.
ΟΝΟΜΑΣΙΑ
Δεν θα μπορούσαν οι Αθηναίοι να αφιερώσουν το μοναδικό αρχιτεκτόνημα του Παρθενώνος σε οποιαδήποτε άλλον πλην της πολιούχου προστάτιδός των Αθηναίων, της Παναγίας τους.
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η τίμηση του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου ως πολιούχου Αγίου των Αθηνών επιβλήθηκε κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας, καθώς έως τότε την πρωτοκαθεδρία των τιμών στην Αθήνα την είχε αποκλειστικά η Θεοτόκος.
Δεν θα μπορούσαν οι Αθηναίοι να αφιερώσουν το μοναδικό αρχιτεκτόνημα του Παρθενώνος σε οποιαδήποτε άλλον πλην της πολιούχου προστάτιδός των Αθηναίων, της Παναγίας τους.
Δεν πρέπει να λησμονείται ότι η τίμηση του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου ως πολιούχου Αγίου των Αθηνών επιβλήθηκε κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας, καθώς έως τότε την πρωτοκαθεδρία των τιμών στην Αθήνα την είχε αποκλειστικά η Θεοτόκος.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Λόγω της σημαντικότητας της ιστορίας του αρχαίου ναού του Παρθενώνα και της Παναγίας της Αθηνιώτισσας, τα εκτεταμένα ιστορικά στοιχεία παρουσιάζονται σε ξεχωριστές ενότητες εδώ και εδώ.
Η συνοπτική ιστορία του μνημείου αποδίδεται τέλεια μέσω από ένα εξαιρετικό βίντεο του χρήστη ancientathens3d.
Λόγω της σημαντικότητας της ιστορίας του αρχαίου ναού του Παρθενώνα και της Παναγίας της Αθηνιώτισσας, τα εκτεταμένα ιστορικά στοιχεία παρουσιάζονται σε ξεχωριστές ενότητες εδώ και εδώ.
Η συνοπτική ιστορία του μνημείου αποδίδεται τέλεια μέσω από ένα εξαιρετικό βίντεο του χρήστη ancientathens3d.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ
Όπως προαναφέρθηκε η λατρεία της αειπαρθένου Θεοτόκου Μαρίας διαδέχθηκε κατά κάποιο τρόπο την τιμή της παρθένου Αθηνάς, στην περιώνυμη πόλη των Αθηνών. Για αυτό τον λόγο κρίθηκε αναγκαία η μετατροπή του αρχαίου ναού του Παρθενώνα σε χριστιανικό ναό, με τις ελάχιστες δυνατές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, για την διατήρηση της αρχικής του μορφής, φαινόμενο σπάνιο στον υστερορωμαϊκό κόσμο.
Ούτως η άλλως το αρχιτεκτόνημα είχε υποστεί σοβαρότατες ζημιές με τους αρχαιολόγους να υποστηρίζουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της οροφής του ναού μαζί με την εσωτερική κιονοστοιχία του είχαν καταστραφεί από πυρκαγιά κατά την ύστερη αρχαιότητα.
Όπως προαναφέρθηκε η λατρεία της αειπαρθένου Θεοτόκου Μαρίας διαδέχθηκε κατά κάποιο τρόπο την τιμή της παρθένου Αθηνάς, στην περιώνυμη πόλη των Αθηνών. Για αυτό τον λόγο κρίθηκε αναγκαία η μετατροπή του αρχαίου ναού του Παρθενώνα σε χριστιανικό ναό, με τις ελάχιστες δυνατές αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, για την διατήρηση της αρχικής του μορφής, φαινόμενο σπάνιο στον υστερορωμαϊκό κόσμο.
Ούτως η άλλως το αρχιτεκτόνημα είχε υποστεί σοβαρότατες ζημιές με τους αρχαιολόγους να υποστηρίζουν ότι το μεγαλύτερο μέρος της οροφής του ναού μαζί με την εσωτερική κιονοστοιχία του είχαν καταστραφεί από πυρκαγιά κατά την ύστερη αρχαιότητα.
Η αρχιτεκτονική μορφή χριστιανικών ναών, διέφερε σημαντικά σε σχέση με των αρχαίων, καθότι εξυπηρετούσαν εντελώς διαφορετικές λατρευτικές ανάγκες. Η χρησιμότητα των αρχαίων ναών περιοριζόταν κατ’ ουσίαν στην στέγαση των λατρευτικών αγαλμάτων της ανάλογης θεότητος, καθότι οι βωμοί που ετελείτο η πλειονότητα των τελετών, εβρίσκοντο εκτός αυτών.
Κάτοψη αρχαίου ναού Παρθενώνα (σχεδ. Μ. Κορρές). Υπομνηματισμός 1. Αίθουσα Παρθενώνα 2. Άγαλμα Αθηνάς 3. Οπισθόδρμος.
Όσον αφορά τον Παρθενώνα, αυτός εχωρίζετο σε δύο τμήματα. Στο μεγάλο ανατολικό, όπου περνώντας κάποιος τις πελώριες θύρες συναντούσε το περίφημο λατρευτικό άγαλμα της Αθηνάς, για το οποίο τόσα έχουν γραφτεί και ειπωθεί, και στο μικρότερο δυτικό (οπισθόδρομο), με ξεχωριστή είσοδο δυτικά, που φαίνεται ότι χρησιμοποιείτο ως θησαυροφυλάκιο της Αθηναϊκής Συμμαχίας, κατά την αρχαϊκή εποχή.
Το ανατολικό μέρος διέτρεχε μια εσωτερική κιονοστοιχία και πλαισίωνε το άγαλμα της Αθηνάς, χώρος που μετετράπηκε στη συνέχεια στο κεντρικό τμήμα του κεντρικού κλίτους της Παναγίας της Αθηνιώτισσας.
Το ανατολικό μέρος διέτρεχε μια εσωτερική κιονοστοιχία και πλαισίωνε το άγαλμα της Αθηνάς, χώρος που μετετράπηκε στη συνέχεια στο κεντρικό τμήμα του κεντρικού κλίτους της Παναγίας της Αθηνιώτισσας.
|
Η μετατροπή του ναού σε εκκλησία συνεπάγετο αυτομάτως την αλλαγή του προσανατολισμού ολόκληρου του οικοδομήματος προς την ανατολή. Για αυτό το λόγο, η είσοδος της Παναγίας της Αθηνιώτισσας ήταν από δυτική πλευρά, ενώ στην θέση της ανατολικής εισόδου χτίσθηκε η αψίδα του Ιερού Βήματος μετά δύο αντίστοιχων μικρότερων εκατέρωθεν της κεντρικής, της προσκομιδής και του διακονικού. Η γιγαντιαία αρχαία θύρα πλάτους 5 μέτρων και ύψους 10 μέτρων της δυτικής πλευράς, τοιχίσθηκε και αντικαταστάθηκε από μια πολύ μικρότερη.
Το εκκλησίασμα στεκόταν στο ίδιο ακριβώς σημείο και μάλιστα με τον ίδιο προσανατολισμό, που είχε κάποτε το άγαλμα της θεάς Αθηνάς. |
Προσανατολισμός Αρχαίου Ναού Παρθενώνα.
|
Ο ναός της Παναγίας μετατράπηκε σε τρίκλιτη βασιλική με ξύλινη στέγη, χωρίς υπερύψωση του μεσαίου κλίτους και με τον οπισθόδρομο του αρχαίου ναού να μετατρέπεται σε νάρθηκα. Η πρόσβαση στον χώρο του ναού από τον εξωνάρθηκα εξασφαλίστηκε με τη διάνοιξη τριών θυραίων ανοιγμάτων. Εντός του νάρθηκα (βορειοδυτική γωνία), δημιουργήθηκε επιπλέον, ένα τετράπλευρο βαπτιστήριο, που περιβαλλόταν από θωράκια. Εκεί υπήρχαν επίσης, τρεις καμαροσκεπείς τάφοι, κάτω του δαπέδου, αγνώστων λοιπών στοιχείων, όμως.
Τμήμα της στέγης του Παρθενώνα από βόρεια κατά την Βυζαντινή περίοδο (αναπαράσταση Μ. Κορρές).
|
Τα μετακιόνια διαστήματα του εξωτερικού πτερώματος (εξωτερικής σειράς κιόνων) τειχίσθηκαν μέχρι κάποιο ύψος, κλείνοντας έτσι περιμετρικά τον αρχαίο ναό και διαμορφώνοντας περιμετρικά υπαίθριο διάδρομο. Η παρέμβαση αυτή άλλαξε την εξωτερική εμφάνιση του ναού, χωρίς όμως να αλλοιώσει τα τεκτονικά στοιχεία του αρχαίου ναού, με του κίονές τους να παραμένουν ορατοί από παντού.
Στο κεντρικό τμήμα της εκκλησίας, εξωτερικά της κιονοστοιχίας δημιουργήθηκε υπερώο με την προσθήκη ξύλινου δαπέδου με αποτέλεσμα οι αρχαιολόγοι να θεωρούν πιθανή την ύπαρξη δύο κλιμάκων ανόδου, προσκολλημένες στους πλαϊνούς τοίχους του ναού.
Στο βόρειο και νότιο τοίχο (πλαϊνές πλευρές) ανοίχτηκε θύρα και για τον καλύτερο φωτισμό του ναού τρία παράθυρα στους τοίχους και στην αρχαία ζωφόρο του υπερώου. |
|
Ο αρχικός χριστιανικός ναός είχε μια ημικυκλική αψίδα στην ανατολική του πλευρά, η οποία αντικαταστάθηκε (πιθανότατα κατά τον 12ο αιώνα μ.Χ.) από μια μεγαλύτερη ημιεξαγωνική με δίλοβα μεγάλα παράθυρα στις τρεις πλευρές τους. Η παρέμβαση αυτή αποσκοπούσε στη δημιουργία μεγαλύτερου χώρου στο εσωτερικό της κόγχης του ιερού βήματος για την ψηφοθέτηση της Παναγίας μας.
|
Η ημιεξεαγωγική αψίδα του Ιερού Βήματος της Παναγίας της Αθηνιώτισσας. (σχέδιο Μ. Κορρές). Διακρίνεται το ελλείπον τμήμα της Ζωφόρου με τη σκηνή του πέπλου, που καθαιρέθηκε κατά τις εργασίες επεκτάσεως της αψίδας.
|
Κάτοψη παλαιοχριστιανικής και μεσοβυζαντινής αψίδας ιερού Παναγιάς Αθηνιώτισσας. (σχέδιο Μ. Κορρές)
|
|
Στην δυτική του πλευρά ο ναός διέθετε ένα πύργο – κωδωνοστάσιο, με ελικοειδή σκάλα στο εσωτερικό του, που αν και πρόκειται για ασυνήθιστο στοιχείο για τους μεσοβυζαντινούς ναούς, εν τούτοις φαίνεται ότι ανηγέρθη πριν την έλευση των σταυροφόρων στην Αθήνα το 1204-1205 μ.Χ.. Οι πρώτες ύλες του κωδωνοστασίου, όπως ήταν αναμενόμενο προήλθαν από spolia, των πέριξ μνημείων.
Κάτοψη κωδωνοστασίου Χριστιανικού Παρθενώνα (σχέδιο Μ. Κορρές).
|
Τομή κατά μήκος πύργου Παναγιάς Αθηνιώτισσας. (σχέδιο Μ. Κορρές).
|
Κάτοψη Χριστιανικού Παρθενώνα σχεδιασμένη από τον αρχαιολόγο Μιχάλη Κορρέ.
ΧΑΡΑΓΜΑΤΑ
Για τα πολυποίκιλα χαράγματα των κιόνων του Παρθενώνος και την σημαντικότητα αυτών παρακαλούμε ανατρέξτε στη σχετική ενότητα εδώ.
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ
Η μοναδικότητα της Παναγιάς της Αθηνιώτισσας, οφείλεται κυρίως στην εξαίσια τέχνη που ακτινοβολούσε, εσωτερικά και εξωτερικά. Η εξωτερική εμφάνιση του Παρθενώνα ήταν έργο των αρχαίων ελλήνων, ενώ ο εσωτερικός καλλωπισμός έργο των βυζαντινών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο περίλαμπρος αυτός ναός συνδύαζε αρμονικά τη τελειότητα δύο διαφορετικών εποχών και πολιτισμών.
Η μοναδικότητα της Παναγιάς της Αθηνιώτισσας, οφείλεται κυρίως στην εξαίσια τέχνη που ακτινοβολούσε, εσωτερικά και εξωτερικά. Η εξωτερική εμφάνιση του Παρθενώνα ήταν έργο των αρχαίων ελλήνων, ενώ ο εσωτερικός καλλωπισμός έργο των βυζαντινών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο ο περίλαμπρος αυτός ναός συνδύαζε αρμονικά τη τελειότητα δύο διαφορετικών εποχών και πολιτισμών.
Τον 12ο αι. μ.Χ., επί ποιμαντορίας των μητροπολιτών Νικολάου Αγιοθεοδωρίτη και Μιχαήλ Χωνιάτη, πραγματοποιήθηκαν εκτεταμένες εργασίες συντήρησης και καλλωπισμού του ναού.
Ο Άγιος Μιχαήλ Χωνιάτης πρόσφερε έπιπλα και λειτουργικά σκεύη στην Παναγία την Αθηνιώτισσα σύμφωνα με ένα κέιμενό του προς την Παναγία («..εκάλλυνά σου τον ναόν ... έπιπλα τιμήεντα και σκεύη φέρω»), αλλά πολλοί ιστορικοί του αποδίδουν επιπλέον, μέρος της αγιογραφήσεως του ναού και την κατασκευή του ψηφιδωτού της Παναγίας της βρεφοκρατούσας της κόγχης, μέσα σε ολόχρυσο φόντο διανθισμένο με πολύχρωμες ψηφίδες
Το εντυπωσιακό και επιβλητικό αυτό ψηφιδωτό υπέστη την πρώτη βεβήλωση του, από τους Φράγκους στρατιώτες το 1204-1205 μ.Χ., οι οποίοι θεωρώντας τις χρυσαφένιες γυάλινες ψηφίδες χρυσές, προσπάθησαν να τις αποσπάσουν βίαια. Η σύνθεση, εν συνεχεία καλύφθηκε από ασβέστη και γύψο από τους Οθωμανούς κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ενώ τη χαριστική βολή τη δέχθηκε από τις οβίδες του Μοροζίνη και τις εργασίες αποκαταστάσεως του αρχαίου μνημείου από τους κλασικούς αρχαιολόγους του 19ου αιώνος μ.Χ.. Σήμερα διασώζονται μόνο 188 ψηφίδες του, που φυλάσσονται μαζί με τα λοιπά κλοπιμαία του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.
Ο Άγιος Μιχαήλ Χωνιάτης πρόσφερε έπιπλα και λειτουργικά σκεύη στην Παναγία την Αθηνιώτισσα σύμφωνα με ένα κέιμενό του προς την Παναγία («..εκάλλυνά σου τον ναόν ... έπιπλα τιμήεντα και σκεύη φέρω»), αλλά πολλοί ιστορικοί του αποδίδουν επιπλέον, μέρος της αγιογραφήσεως του ναού και την κατασκευή του ψηφιδωτού της Παναγίας της βρεφοκρατούσας της κόγχης, μέσα σε ολόχρυσο φόντο διανθισμένο με πολύχρωμες ψηφίδες
Το εντυπωσιακό και επιβλητικό αυτό ψηφιδωτό υπέστη την πρώτη βεβήλωση του, από τους Φράγκους στρατιώτες το 1204-1205 μ.Χ., οι οποίοι θεωρώντας τις χρυσαφένιες γυάλινες ψηφίδες χρυσές, προσπάθησαν να τις αποσπάσουν βίαια. Η σύνθεση, εν συνεχεία καλύφθηκε από ασβέστη και γύψο από τους Οθωμανούς κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ενώ τη χαριστική βολή τη δέχθηκε από τις οβίδες του Μοροζίνη και τις εργασίες αποκαταστάσεως του αρχαίου μνημείου από τους κλασικούς αρχαιολόγους του 19ου αιώνος μ.Χ.. Σήμερα διασώζονται μόνο 188 ψηφίδες του, που φυλάσσονται μαζί με τα λοιπά κλοπιμαία του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.
Το εσωτερικό του χριστιανικού Παρθενώνα λαμπρυνόταν από αγιογραφίες ζωγραφισμένες απευθείας στις επιφάνειες των μαρμάρων. Το οπτικό αποτέλεσμα πρέπει να ήταν εντυπωσιακό, λόγω των υψηλών και παχέων τοιχών, καθώς δεν πρέπει επουδενί να λησμονείται το μέγεθος του Παρθενώνα με εξωτερικές διαστάσεις Μ x Π x Y = 69,5μ. x 30,9μ. x 13,72μ.! Στο οπτικό αποτέλεσμα συντελούσαν επίσης σημαντικά οι λείες και συνεχόμενες επιφάνειες των μαρμάρων, χωρίς τις συνήθεις καμπύλες και κόγχες των βυζαντινών εκκλησιών.
|
Μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα μ.Χ., οι αγιογραφίες αυτές, παρέμεναν εν μέρει ορατές, άλλα έκτοτε έχουν εξαφανιστεί σχεδόν ολοκληρωτικά. Ευτυχώς, το έτος 1885 μ.Χ. ο Μαρκήσιος του Μπιουτ δημιούργησε αντίγραφα των τοιχογραφιών αυτών, τα οποία και αυτά εξαφανίστηκαν. Στις μέρες μας σώζονται μόνο σχέδιά των αντιγράφων τους. Πρόκειται για τοιχογραφίες με σκηνές από τον Χριστολογικό κύκλο (Σταύρωση, Επιτάφιος Θρήνος, Μυροφόρες επί του μνήματος) και για μεμονωμένες όρθιες μορφές Αγίων.
Στο νάρθηκα ο επισκέπτης αντίκριζε μια μεγάλη σύνθεση της Δευτέρας Παρουσίας, ενώ στον εξωνάρθηκα εκ νέου την βρεφοκρατούσα Παναγία ένθρονη ανάμεσα σε δύο προσκλίνοντες δεόμενους αγγέλους. |
|
ΓΛΥΠΤΙΚΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ
Δυστυχώς ο μαρμάρινος διάκοσμος και τα λοιπά μέλη της εκκλησίας της περιόδου εκείνης (τέμπλο, θυρώματα, θρόνοι, σύνθρονο, κιονίσκοι παραθύρων) καταστράφηκαν με το πέρασμα των αιώνων ή απλά δεν μπόρεσαν να αγνωρισθούν μέσα στα τόσα μαρμάρινα spolia του Ιερού Βράχου. Η πλειοψηφία των υπολοίπων πολυάριθμων μεσοβυζαντινών μελών που βρέθηκαν στην ακρόπολη, κοσμούν σήμερα το βυζαντινό μουσείο της Αθήνας. Μεταξύ άλλων εκτίθεται εκεί τμήμα μαρμάρινου κοσμήτη από την κόγχη της αψίδας, με επιγραφή σχετική με τις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στον ναό τον 12ο αι. μ.Χ., μαζί με καμπύλα επιστύλια και θωράκιο άμβωνα με ανάγλυφο σταυρό του 5ου – 6ου αι. μΧ..
Τέλος βάσει ανασκαφικών ευρημάτων, οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι ο άμβωνας της Παναγίας της Αθηνιώτισσας, στηρίζετο σε δύο κιονίσκους, το τέμπλο και ο άμβωνας ήταν μαρμάρινα, ενώ η αγία τράπεζα αποτελείτο από τετρακιόνιο κιβώριο.
ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ
Προπύλαια, Ανατολική άποψη.
Βυζαντινός Ναός (σχ. Fr. Boitte)
Φλωρεντιανό παλάτι Προπυλαίων 14-15ου αιώνος μ.Χ..
|
Η νότια πλευρά των Προπυλάιων φέρεται να μετετράπη σε μονόχωρο παλαιοχριστιανικό ναό, καθότι βρέθηκαν στον ανατολικό τοίχο ίχνη στήριξη βάσεων Αγίας Τραπέζης. Τα ίχνη όμως, μεταγενεστέρων μεσοβυζαντινών τοιχογραφιών, με τις μορφές των αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ εκατέρωθεν της κεντρικής εισόδου, μαρτυρούν για την παρουσία ναού και κατά την μεσοβυζαντινή περίοδο. Σύμφωνα, άλλωστε με τα γραπτά του Αγίου Μιχαήλ Χωνιάτη, ένα τμήμα των Προπυλαίων στέγασε κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο το μητροπολιτικό μέγαρο των Αθηνών, όπου υπήρχε ένα επιπλέον παρεκκλήσι αφιερωμένο στους Ταξιάρχες.
Αντίθετα, κατά την περίοδο της Λατινοκρατίας τα Προπύλαια αποτελούσαν την κατοικία του εκάστοτε άρχοντα των Αθηνών, ενώ κατά τον 14-15 αιώνα μ.Χ. μετεβλήθησαν σε ένα εντυπωσιακό Φλωρεντιανό παλάτι. |
ΕΡΕΧΘΕΙΟ
|
Το Ερεχθείο μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό τρίκλιτης βασιλικής με νάρθηκα και αίθριο (6ο με 7ο αιώνα μ.Χ.). Όπως και ο Παρθενώνας αφιερώθηκε στην Παναγία μας, από τον οποίο διασώζονται ως σήμερα μέρος των θεμελίων, οι στυλοβάτες των κιονοστοιχιών, λείψανα της κόγχης του Ιερού, ένα τμήμα του φράγματος του πρεσβυτερίου ομού με ένα θωράκιο. Λόγω ανυπαρξίας επαρκών πηγών όμως, οι ιστορικοί αδυνατούν να εκφέρουν γνώμη για το κατά πόσο ο ναός εξακολουθούσε να είναι σε λειτουργία και κατά τη μεσοβυζαντινή περίοδο, ενώ κατά την λατινοκρατία το Ερεχθείο αποτέλεσε κατοικία του Λατίνου μητροπολίτου της Αθήνας.
Το Ερεχθείο Χριστιανικός Ναός.
|
Η μετασκευή του Ερεχθείου σε παλαιοχριστιανικό ναό της Θεομήτωρος. (πηγή Αρχαιολογία Πόλεως Αθηνών)
|
ΝΑΟΣ ΑΠΤΕΡΟΥ ΝΙΚΗΣ
Αντίθετα ο ναός της Αθηνάς Νίκης ή Απτέρου Νίκης δεν κρίθηκε κατάλληλος για να μετατραπεί σε χριστιανικό ναό, λόγω των περιορισμένων διαστάσεών του.
Byzantine Athens
